Zarys historyczny

Sromowce Wyżne rozciągają się u podnóża Pienin Czorsztyńskich, tuż poniżej Jeziora Sromowskiego, na wysokości ok. 480 - 510, przy czym osiedle Wygon, od którego zaczy­namy poznawać osadę leży wyżej - ok. 530 - 570 m n.p.m.

Sromowce pojawiają się w źródłach pod nazwą Przekop w roku 1323. W tym okresie osada stanowiła własność klarysek ze Starego Sącza, które prawdopodobnie dokonały lokacji osady na prawie niemieckim. Niedługo później doszło zapewne do przejścia osady na własność królewską, co z dużym prawdopodobieństwem przypisać trzeba zabiegom Kazimierza Wielkiego. W początkach panowania nierzadko kwestio­nował on prawa kościoła do pewnych osad - jak choćby w wypadku Nowego Targu. Możliwe, że z jego inspiracji doszło do ponownej lokacji - tym razem pod nazwą Sromowiec i założenia dwu odrębnych wsi. Weszły one później w skład starostwa czorsztyńskiego, utworzonego przez Władysława Jagiełłę. Król ten na polach pod Sro­mowcami spotkał się z królem Niemiec i Węgier, późniejszym cesarzem, Zygmuntem Luksemburskim.

Własnością królewską były Sromowce do rozbiorów, potem przeszły na rzecz skarbu austriackiego, a w 1811 r. zostały sprzedane, podobnie jak Czorsztyn, Drohojowskim. Na początku XIX w. obok Sromowiec Wyżnych i Niżnych zaczęły funkcjonować Sromowce Średnie.

Już w I połowie Sromowce Wyżne zaczęły stawać się miejscowością letniskową. Ok. 1840 r. rozpoczęła się żywa do dziś tradycja spływów Dunajcem, która - szybko zdobywając popularność - w naturalny sposób kierowała rozwój Sromowiec ku turystyce W 1924 r.w Sromowcach Wyżnych za sprawą Olgi Małkowksiej powstał ośrodek harcerski, którego tradycje kontynuuje dziś szkolny ośrodek wypoczynkowy "Orle Gniazdo", użytkujący zabytkowe wille.

Dziś Sromowce stanowią ważny ośrodek turystyczny. W przysiółku Sromowiec Wyżnych - Kątach znajduje się początkowa przystań flisacka spływu Dunajcem. Atrakcyjności osadom dodaje żywy w nich folklor pieniński, w tym miejscowa gwara, łącząca z językiem polskim wpływy słowackie, węgierskie a nawet rumuńskie.

Ze względu na położenie Sromowce Wyżne są interesującą bazą wypadową do wycieczek w pobliskie Pieniny. Ze Sromowiec Wyżnych szczególnie warto pospacerować po okolicznych wzgórzach ­ intrygujący grzbiet zwany Flaki dostępny jest jedynie przeprowadzoną tu drogą ­pamiętajmy, że leży na terenie Parku Narodowego. Szczególnie ciekawe jest wzniesienie Zamczysko bezpośrednio na północ od Sromowiec Wyżnych. Zachowały się tu ślady średniowiecznej warowni ­ wzniesionej z drewna i otoczonej wałami obronnymi.

Żródło: Marta Michałowicz-Kubal i Grzegorz Kubala: "Wokół Jeziora Czorsztyńskiego"